LPG nedir, ne anlama gelir, hangi gazlardan oluşur?

LPG, Likit Petrol Gazı (Liquified Petroleum Gas) kelimelerinin kısaltılmış halidir. Ham petrolün damıtılması sırasında elde edilen Bütan ve Propan gazları LPG’yi oluşturan esas iki petrol gazıdır. Bu gazlar sıvılaştırıldıktan sonra belli oranlarda karıştırılarak veya her birisi saf şekilde satılır. Ancak günümüzde LPG tabiri ticari olarak %30 propan-%70 bütan karışımından oluşan mix gaz için kullanılmaktadır. Mix gazın dünyadaki karışım oranları çok farklıdır. %50-%50 olduğu gibi özellikle soğuk ülkelerde propan oranı daha fazla olabilir. Karışım oranlarının değişmesindeki temel etken donma noktalarındaki farklılıktır. Propan’ın donma sıcaklığı daha düşüktür. Bu yüzden soğuk mevsimlerde ve soğuk yerleşim yerlerinde LPG’nin kolay donmaması için Propan oranı yükseltilir. Sıvı halde taşınan ve depolanan LPG, gaz fazında tüketilir.
 
LPG iki şekilde elde edilir;

1. Rafinerilerden: Ham petrolün rafinerilerde damıtılması yöntemi ile birtakım katalizörlerin yardımı ve ısıl işlemlerden sonra Bütan ve Propan olarak elde edilir. Bütan ve Propan belirli oranda karışımı sağlanarak LPG elde edilir. Bu esnada kokusuz olan LPG, gaz kaçaklarında kolay fark edilmesi için özellikle kokulandırılırlar. Kokulandırmada kullanılan ürün Etil Merkaptan’dır.
    
2. Tabi gazlardan elde edilme yöntemi: Bu yöntem sırasıyla çok hafif olan Metan ve Etan gazları daha ağır olan Propan ve Bütan gazlarından değişik işlemlerle ayrılır. Ayrışma sonrasında artık maddeleri arıtılır. Ancak tabi gaz ham petrolle karışık değil ise LPG oranı oldukça düşüktür.
    

LPG’nin özellikleri nelerdir?

LPG’nin fiziksel özellikleri;
 

• Kokusuzdur.
• Renksizdir.
• Gaz fazında havadan ağırdır.
• Sıvı fazdan gaz fazına geçişte hacmi yaklaşık 250 kat artmaktadır. Bu yüzden sıvı olarak depolanmaktadır.
• LPG karışımın buhar basıncı, karışımın oranından doğrudan etkilenir. Çünkü; Propan hafif ve yüksek basınçlı, Bütan ağır ve düşük basınçlıdır.
   

LPG’nin kimyasal özellikleri;
 

• Hidrokarbon bir bileşiktir.
• Kaynama noktası düşüktür. (Propan -42°C'de / Bütan -0.5°C’de kaynar)
• Oda sıcaklığında (20°C) ve atmosfer basıncında (1000 mbar) gaz halinde bulunur. Kapalı bir kapta LPG’yi sıvı halde tutabilmek için yaklaşık olarak atmosfer basıncının beş katı bir basınca ihtiyaç vardır.
• LPG kokusuzdur. Organik sülfür bileşiği ve Etil Merkaptan (CH₃CH₂SH) kokulandırmak için kullanılır.
   

LPG zehirli bir madde midir?

LPG zehirsiz bir gazdır. LPG’nin içeriğinde yer alan Propan ve Bütan’ın solunmasının zararlı bir etkisi yoktur. LPG’nin sızması ve kaçağından kaynaklı ölüm vakalarının sebebi LPG’nin havadan ağır olmasıdır. Çünkü LPG, havadan ağır olduğu için aşağı çöker ve bulunan alandaki oksijen miktarını düşürür.
 

LPG donar mı?

LPG’nin kimyasal özellikleri gereği normal şartlar altında donması imkansızdır. Mix LPG’nin normal kaynama noktası -13°C’dir. LPG, kondüksiyon yani ısı iletimi ile tank veya tüp kabının çeperinden ısı aktarımı gerçekleştirir. Ekstrem soğuk hava şartlarında, tank veya tüpün çeper sıcaklığı düşmesinden kaynaklı olarak LPG’nin kaynaması zorlaşır. LPG ve tankın çeper alanında ısı transfer miktarı düşmesinden dolayı tankın dış yüzeyindeki su buharı çiğ hale gelir ve donar. Yalnızca tank veya tüp yüzeyinde buzlanma gerçekleşir. İçerisinde bulunan LPG, bu durumdan doğrudan etkilenmez ancak kaynaması zor hale gelir. Bu yüzden vana açıldığı zaman doğrudan gaz hale geçmesi zorlaşacaktır. Bu sebepten ötürü ekstrem soğuk hava şartlarında ihtiyaç duyulan cihazlar çalışamayacaktır. Tank veya tüp doğru sıcaklıkta, doğru alanda ve doğru havalandırma şartlarında muhafaza edilmelidir.
 

LPG tehlikeli midir?

LPG’nin uygun ortamda muhafaza edilmesi elzemdir. LPG’nin uygun kapta, uygun sıcaklıkta ve uygun mekanda korunmamasından kaynaklı bir takım kazalar meydana gelebilir.

LPG dökülmesi, kaçak ve sızıntılarda beyaz bir bulut görülür. LPG gibi kaynama noktası düşük sıvıların buhar basıncı yüksektir. Herhangi bir sızıntı kaynağından açık havaya serbest bırakılan LPG’ye, dolaştığı havadan ve yerden, kaynamasına ve buharlaşmasına yetecek kadar ısı transferi gerçekleşir. Soğuk gaz, çevresindeki havayı soğutur ve havadaki nemin yoğunlaşmasına, dolayısıyla su buharının bir bulut gibi sisleşmesine neden olur. Bu sis bulutunun çevresinde gözle görülmeyen bir LPG buharı oluşur. Görünmeyen LPG buharının dışında da yine içine %2 - 9 oranında hava karışmış LPG buharı bulunur. Bu karışımın olduğu sis bulutu, "Parlama ve Yangın Bölgesi" olarak adlandırılır. LPG'nin açık havadaki hareketi, rüzgar ve zemin yapısı ile doğrudan ilişkilidir. Kuvvetli bir rüzgar, LPG buharını ve su buharı bulutunu kısa sürede dağıtabilir. Hafif bir rüzgar ise, ağır buharı dağıtmaz fakat yokuş aşağı veya zemin seviyesinde sürükleyebilir. LPG kaçaklarında hızlı ve etkin müdahaleler yapılmadığı zaman çok büyük tehlikelerle karşılaşılabilir. Bu nedenle LPG kaçaklarının, küçük veya büyük olmasına bakılmaksızın mutlaka en hızlı biçimde önlenmesi gerekmektedir. Kaçakların önlenmesindeki en etkili ve en önemli kural LPG kaynağının kesilmesidir.
 

LPG nerelerde kullanılır?

• Konutlarda sıcak su, pişirme ve ısıtma
• Bina ve seraların ısıtılmasında
• Sanayide ısıtma, ısıl işlem, kurutma, kaynak, kesme, buhar ve elektrik üretiminde verimli ve kolay kullanılabilen bir enerji kaynağıdır.
• Son 30 yıldır dünya çapında içten yanmalı motorlarda Alternatif Yakıt Sistemi olarak kullanılmaktadır.

Otogaz nedir?

Otogaz, en verimli, çevreci ve ekonomik yakıt LPG'nin, araç yakıtı olarak kullanılan haline verilen isimdir. Propan ve bütan gazlarının TS EN 589 standardına uygun mevsimsel karışımıyla verimli ve çevreci hale getirilir.
 
Prins dünyanın en teknolojik ve ilklere imza atan markası olarak geniş ürün yelpazesiyle benzinli tüm araç modellerinde LPG dönüşümü gerçekleştirir. Araca uygun kit seçilerek araçlarda otogaz ile güvenli bir yolculuk imkanı sağlar.
 

Benzin ve LPG arasındaki farklar nelerdir?

Benzin ve LPG her ikisi de petrol türevi bir yakıttır. Ancak fiziksel ve kimyasal özelliklerindeki farklar nedeniyle kullanımda önemli farklar yaratmaktadır.
LPG benzinin temel farkları;

• LPG daha çevreci bir yakıttır.
• LPG’nin oktan sayısı 105, benzinin oktan sayısı 95’tir. Bu yüzden daha iyi sıkıştırma oranıyla daha verimli bir yanma elde edilir.
• Otogaz olarak kullanılan LPG’nin içerisinde herhangi bir katkı maddesi yoktur. Benzinin oktan sayısını arttırmak amacıyla belirli kimyasallar takviye olarak kullanılır. Bu yönden LPG motora daha az zarar veren ve daha temiz bir yakıttır.